ساز ایرانی
کمانچه
فهرست مطالب
ساز کمانچه
کمانچه یکی از سازهای سنتی موسیقی ایران است. ساختار این ساز به شکلی میباشد که علاوه بر شکم، دسته و سر، در انتهای پایینی ساز دارای پایه است که روی زمین یا روی پای نوازنده قرار می‌گیرد. نوعی از کمانچه معروف به کمانچه لری وجود دارد که پشت آن صورت باز است و مردمان لر به آن «تال» می‌گویند.
بر طبق تاریخ نخستین نوع از ساز کمانچه در دوران صفوی ساخته شده است. این ساز جزو ساز های زهی – آرشه ای تقسیم بندی میگردد که دارای قسمتهای مختلفی میباشد که از چوب عمل آمده درختان گردو، توت و افرا ساخته می‌شوند.
در این ساز نوازنده با حرکت انگشتانش بر روی ساز و حرکت رفت وبرگشت آرشه یا کمانه صدای گوش‌نوازی را خلق می‌کند. اگرچه کمانچه در گذر زمان به تدریج کامل تر شده است اما نظر کارشناسان و فعالان نسبت به آن چندان مثبت نیست، از جهت دیگر برخی معتقدند که این ساز از مقطعی به بعد تحت‌تاثیر ساز ویلون قرار گرفته است.
با ثبت جهانی این ساز اصیل ایرانی امید است که بیش از پیش به آن بها داده شود و زمینه برای شناخت هر چه بیشتر این ساز و آموزش آن مهیا شود.
رنج قیمت ساز کمانچه: از ۱.۳۰۰.۰۰۰ تومان به بالا
تاریخچه ساز کمانچه
اولین نشانه‌های تاریخی درباره ی ساز کمانچه در کتاب "موسیقی الکبیر" اثر ابونصر فارابی در سده چهارم هجری دیده شده‌است. او در این کتاب از این ساز با نام عربی آن، رباب یاد می‌کند. کمانچه در دوران صفویه و قاجاریه جزو سازهای اصلی موسیقی ایران بوده‌است.
⇐مطالعه کنید: آموزشگاه تار
اجزای ساز کمانچه
⇐مطالعه کنید: بهترین آموزشگاه موسیقی تهران
جنس ساز کمانچه
ساز کمانچه شامل یک کاسه، دسته و جعبه ی گوشی ها است. کاسه ی این ساز که توخالی و معمولا از جنس چوب توت است؛ به صورت ترکه ای ساخته می شود. کاسه ی ساز از جلو، دهانه ساز را ساخته است که روی این دهانه پوست کشیده می شود
روی پوست؛ یک خرک نسبتا افقی و نه کاملا عمود بر سیم ها، قرار گرفته است. دسته ی ساز یک لوله ی تو پر است که به طور نامحسوس به شکل مخروط وارونه خراطی می شود.
نحوه ی نواختن ساز کمانچه
نوازنده در حالت نشسته پایه ساز کمانچه را روی زمین، صندلی و یا زانوی خود قرار می دهد سپس بوسیله آرشه شروع به نواختن مینماید. این ساز در هنگام نواختن کمی در حول محور خود دارای چرخش می باشد و همین چرخش باعث میشود تماس آرشه با سیم ها آسانتر باشد. نوازنده بسته به چپ دست یا راست دست بودن ساز را بصورت قائم نگه داشته و انگشتان همان دست ا بر روی سیم ها می لغزاند و با دست دیگر آرشه را بر روی سیم ها میکشد.
سبک های آموزشی ساز کمانچه
نکات آموزشی ساز کمانچه
به دلیل پیشینه تاریخی این ساز در ایران و مهجور ماندن آن در دوره های مختلف تاریخی، این ساز بیشتر به حالت گوشی و سینه به سینه آموزش داده میشده است، به همین دلیل هنگام انتخاب استاد باید بسیار دقت کرد که فردی ماهر را در این زمینه به استادی انتخاب کرده و دوره های آموزشی کمانچه را پیش وی بگذرانید.
نکات خرید ساز کمانچه
کاسه یک تکه
کاسه ساز به صورت یه تکه و یا ترکه ای ساخته میشود که در هنگام خرید ساز حتما باید به نحوه اتصال صحیح ترکه ها بدون اضافی و شکاف توجه داشت. چوب به کار رفته در این ساز از چوب درخت گردو و یا توت است که با توجه به میزان سن چوب میتواند صدادهی پخته تر و یا خام تر باشد. نداشتن ترک و داشتن شکل ظاهری مناسب نیز یکی دیگر از نکات درخصوص کاسه ساز است.
جنس دسته و نداشتن ترک
دسته ساز نیز عموما از جنس چوب استفاده شده در کاسه است و در سازهای مرغوب از استخوان و یا چوب آبنوس برای صفحه انگشت گذاری استفاده میگردد. قطر دسته ساز با توجه به نوازنده باید انتخاب گردد و ممکن است کمی متفاوت باشد.نداشتن برآمدگی، زدگی و ترک در دسته نیز اهمیت فراوانی دارد.
فاصله اکشن در ساز
اکشن ساز (فاصله سیم از صفحه انگشت گذاری) یکی دیگر از مسایل مهم در خصوص انتخاب ساز است که باید در حالت استاندارد باشد و زیاد و یا کم بودن آن مسقیما بر روی نوازندگی و صدادهی ساز تاثیر میگذارد.
⇐مطالعه کنید: بهترین آموزشگاه موسیقی غرب تهران
نوازندگان مطرح ساز کمانچه
اگر عکس و نام دیگر هنرمندان و اساتید در این صفحه نیامده، دلیل بر کم اهمیت بودن فعالیت ها و ارزش هنری آن ها نخواهد بود. پیشاپیش به علت محدودیت در معرفی همه ی اساتید نهایت امتنان و پوزش خود را اعلام میداریم
