تهران، مرزداران، خیابان پاس فرهنگیان، پلاک 11
تهران، خ مرزداران، خ پاس فرهنگیان، پلاک 11
88277298 - 021 |09123833892
ساز ایرانی

سنتور

بروز شده در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳

فهرست مطالب

ساز سنتور

در این نوشته کوتاه در باره ساز سنتور صحبت میکنیم

ساز سنتور یکی از سازهای زهی - مضرابی ایرانی است  که از جعبه رزونانس ذوذنقه ای شکل تشکیل شده است و عموما ۱۸ خرک در دو ردیف ۹ تایی روی آن قرار دارد که از روی هر خرک چهار سیم با کوک یکسان رد شده است. سنتور را با چوبک هایی به نام مضراب مینوازند.

این ساز یکی از قدیمی ترین سازهای محدوده ایران میباشد که البته از ایران به سایر نقاط دنیا هم رفته و با شکل ها و نام های مختلف مورد استفاده قرار میگیرد.

این ساز بخاطر جعبه رزونانس نسبتا بزرگش صدای بلندی دارد که البته اخیرا برای ایجاد لطافت در صدای آن سر مضراب های سنتور را با نمد میپوشانند تا زمختی صدای ضربه چوب به فلز گرفته شود که فکر میکنم این ایده بعد از ورود پیانو به ایران شکل گرفته است. چراکه مکانیزم تولید صوت پیانو بسیار شبیه به سنتور میباشد و نوازندگان ایرانی در آن زمان ها تحت تاثیر از صدای لطیف پیانو اقدام به چنین کاری کرده اند.

امروزه این ساز در مدلهای مختلفی از لحاظ سایز وجود دارد که البته مدل ۹ خرک آن معمول ترین آنها میباشد. سنتور سازی بسیار طرب انگیز و در عین حال حزن آلود میباشد و به علت فیزیک منحصر بفرد این ساز در میان دیگر سازهای ایرانی، قابلیت های بسیار جذابی را برای نوازنده میتواند ایجاد کند که از جمله آنها سهولت در اجراهای دو صدایی و پاساژهای سریع و قدرتمند میباشد. برای نواختن سنتور حتما باید میز مخصوص نوازندگی این ساز را داشته باشید که در بازار موجود است.

شما با سازی مواجه هستید که در همان روزهای اول روی خوشی به شما نشان خواهد داد. به علت اینکه تمامی نت های مربوطه، کوک شده در مقابل شما آماده میباشد و شما با زدن مضرابی هر چند ناشیانه از پایین به بالا میتوانید نوای خوشی را بشنوید پس اگر فرد عجولی هستید و ایجاد انگیزه اولیه برای شما بسیار مهم است و ترجیح میدهید هر وقت که در منزل هستید به تمرین سنتور بپردازید و اهالی منزل هم با شما هم نوا و هم فکر هستند، سنتور بهترین انتخاب است ولی فراموش نکنید که این وقار سنتور فقط در مراحل اولیه میباشد و به مرور تبدیل به سازی سرکش خواهد شد که برای رام کردن آن باید سالها زحمت بکشید.
رنج قیمت ساز سنتور : از ۳.۰۰۰.۰۰۰ تومان به بالا

ساز سنتور

تاریخچه ساز سنتور

بر اساس بررسی ها و پژوهش ها، ساز سنتور یکی از قدیمی ترین سازها در ایران شمرده می شود. کهن ترین نشانه ای که از وجود این ساز به جا مانده است؛ سنگ تراشی های بابلیان و آشوریان است. این سنگ‌تراشی‌ها، در صف تشریفاتی که به بزرگداشت آشور بانیپال بر پا شد، شامل سازی با همانندی زیاد به سنتور وجود دارد که در میان آن صف دیده می‌شود.
سنتور، سازی کاملاً ایرانی است که برخی افراد ساخت آن را به ابونصر فارابی نسبت می‌دهند که مانند بربط، ساز دیگر ایرانی بعدها به خارج از مرزهای ایران برده‌شد

اجزای ساز سنتور

جنس ساز سنتور

صفحه ی رویی این ساز از مرغوب ترین نوع چوب ساخته میشود و دو گــُل مشبک در طرفین صفحه برای خروج صدا وجود دارد.
خرک، قطعه کوچک چوبی، استوانه‌ای به ارتفاع تقریبی ۲ و قطر ۵/۱ سانتی متر است.
مفتول روی شیار هر خرک، مفتولی فلزی از نوع ساچمه به طول ۵/۱ سانتی متر و قطر ۲ میلی متر می باشد که مانع تماس سیم با چوب می شود و به این ترتیب صدای سیم‌ها شفاف‌تر به گوش می‌رسد.
سیم ها از جنس فلز می باشند.

نحوه ی نواختن ساز سنتور

نحوه نواختن ساز سنتور
نوازندگی ساز سنتور
نحوه نواختن سنتور
نواختن ساز سنتور

سبک های نوازندگی و آموزشی ساز سنتور

سبک و شیوه ی فرامرز پایور

شیوه ی نوازندگی به سبک قدما

نوازندگانی چون حبیب سماعی و ...

سبک و شیوه ی پرویز مشکاتیان

سبک و شیوه ی اردوان کامکار

نکات آموزشی ساز سنتور

همانطور که در مطالب بالا گفته شد؛ ساز سنتور به علت ساختمان خاص خود می تواند در ابتدا برای شما بسیار جذاب باشد. چراکه تمامی سیم ها به صورت معمول در مایه ی دستگاه شور سل کوک می شوند و همین امر باعث می شود که شما با نواختن هرچند ناشیانه روی سیم ها نوایی مقبول را بشنوید. قطعا این ویژگی دلیل بر راحت بودن فراگیری این ساز نخواهد بود، بلکه فقط به شما کمک خواهد کرد که در روزهای اول فراگیری ارتباط بیشتری با سازتان برقرار کنید.
به علت ویژگی خاص نوازندگی سنتور، ما فراگیری آن را به کودکان و حتی افراد در سنین بالا پیشنهاد می کنیم. چراکه برای نوازندگی این ساز، برخلاف اکثریت سازها، نیاز برای درآغوش گرفتن آن وجود ندارد و نوازنده ارتباط فیزیکی تنگاتنگی را با این ساز نخواهد داشت.
توجه داشته باشید که ساز سنتور به علت داشتن صدایی تا حدودی بلند، میتواند در هنگام تمرین باعث آزار دیگران شود. ولی نگران نباشید؛ شما با یک ترفند ساده می توانید این مشکل را تا حدود زیادی حل کنید که آن انداختن یک پارچه ی ظریف بر روی سیم ها در هنگام تمرین می باشد.

نکات خرید ساز سنتور

نکات خرید ساز سنتور

جعبه ی رزونانس سالم

در هنگام خرید دقت داشته باشید که جعبه ی چوبی ذوذنقه ای شکلی که سیم ها روی آن سوار است، باید از جنس چوب مرغوبی که عاری از هرگونه گره و آفات چوبیست باشد. چراکه سیم های سنتور فشار بسیار زیادی بر روی صفحه ی سنتور و بدنه ی آن می آورد و همین امر سبب می شود به مرور زمان صفحه ی رویی و یا صفحه ی زیرین ساز فرم طبیعی خود را از دست داده و به اصطلاح عامیانه شکم دهد. در این صورت متاسفانه ساز سنتور قابل تعمییر نبوده و قابل استفاده نخواهد بود.
نکات مهم خرید ساز سنتور

گوشی های کوک یکدست و سالم

گوشی های کوک که در سمت راست ساز تعبیه می شود از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است. چراکه در یک سنتورِ ۹ خرک، ۷۲ عدد سیم روی آن سوار است که گوشی ها وظیفه ی نگهداری و کوک کردن آنها را بر عهده دارد پس هرچقدر در یک سنتور از گوشی های مرغوب و صنعت دقیق تری استفاده شود، به همان میزان مقبول طبع خواهد بود
نکات خرید سنتور

رنگ سنتور؛ تیره تر، مقبول تر

به جهت اینکه سیم های روی ساز زیاد است و نوازنده در هنگام نوازندگی از بالا به آنها نگاه میکند و بخاطر تلالو نور امکان دارد که گاه در دیدن سیم ها اشتباه کند. به دین رو هرچقدر رنگ سنتور تیره تر، مقبول تر

نوازندگان مطرح ساز سنتور

اردوان کامکار

فرامرز پایور

پرویز مشکاتیان

حبیب سماعی

اگر عکس و نام دیگر هنرمندان و اساتید در این صفحه نیامده، دلیل بر کم اهمیت بودن فعالیت ها و ارزش هنری آن ها نخواهد بود. پیشاپیش به علت محدودیت در معرفی همه ی اساتید نهایت امتنان و پوزش خود را اعلام میداریم