ساز ایرانی
تنبور
بروز شده در تاریخ ۵ شهریور ۱۴۰۳
فهرست مطالب
ساز تنبور
تنبور یا تمبور سازی است که دسته‌ای بلند و کاسه‌ای گلابی شکل دارد و جنس این ساز معمولا از چوب توت میباشد. قسمت کاسه تنبور به صورت یک تکه که از قدیم نیز به این شکل ساخته میشده است و تکه ای یا چمنی که این طرح به تقلید از کاسه ساز سه تار در ده های اخیر ساخته شده است می باشد.
طول ساز تنبور بین ۷۰ تا ۸۰ سانتیمتر بوده و بر روی آن دارای سه سیم می باشد، یکی از سیم ها واخوان و دو سیم دیگر اصلی هستند. به گفته محمد فارابی در زمان قدیم فقط با یک سیم یا دو سیم اصلی ساخته میشده است ولی در زمان حال به صورت سه سیم ساخت این ساز مرسوم می باسد.
در نواختن تنبور معمولا از دو کوک بسیار رایج استفاده میشود، اولین کوک رایج هفت دستان و دومین کوک پنج دستان بوده. این ساز را با چهار انگشت دست راست مینوازند و گرفتن دست چپ آن شبیه ساز هایی مانند سه تار می باشد.
آلبوم صدای سخن عشق با صدای شهرام ناظری و آهنگ‌سازی کیخسرو پورناظری اولین و مطرح‌ترین آلبومی است که به معرفی ساز تنبور می‌پردازد.
آموزش ساز تنبور: راهی به سوی دنیای موسیقی اصیل ایرانی
این ساز با صدای روحنواز و عمیق خود، نه تنها در موسیقی مقامی عرفانی ایران جایگاه ویژه ای دارد، بلکه به عنوان ابزاری برای آرامش و بیان احساسات شناخته میشود. اگر به دنبال آموزش اصولی و حرفهای این ساز اصیل هستید آموزشگاه موسیقی نیامهر با اساتید مجرب و محیط آموزشی حرفه ای، بهترین انتخاب برای آموزش ساز تنبور می باشد.
رنج قیمت ساز تنبور: از ۹۸۰.۰۰۰ تومان به بالا
⇐مطالعه کنید: بهترین آموزشگاه موسیقی تهران
تاریخچه ساز تنبور
از یافته‌های باستان شناسان می‌توان ادعا کرد که این ساز قدمتی ۶۰۰۰ ساله دارد. شاید نتوان دقیقاً زمان اختراع این ساز را معین نمود، اما می‌توان گفت ساخت تنبور از قرن‌ها پیش از ظهور اسلام رواج داشته‌است.
دیکشنری گراو که در زمینه سازشناسی میباشد، قدمت این ساز را ۵۰۰۰ الی ۶۰۰۰ سال دانسته. مجسمه‌های سنگی در موزه‌ها و آثار باستانی به جای مانده در شوش و تپه‌های بنی یونس در حوالی شهر موصل قدمت این ساز را ۱۵۰۰ الی ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد نشان می‌دهد.
اجزای ساز تنبور
- گوشی ها
- دستان
- شیطانک
- صفحه کاسه
- خرک
- سیم گیر
- کاسه طنینی
جنس ساز تنبور
کاسه یا همان قسمت پایین تنبور که بسته به منطقه و یا سازنده آن میتواند متفاوت باشد عموما از جنس توت می باشد. صفحه روی کاسه که دارای بافت ظریف است، از جنس چوب درخت گردو می باشد.
خرک، قطعه چوبی کوچک و محکم از درخت شمشاد و گردوست که سیم ها به آن متصل می شوند. گوشی یا همان قطعات بالای ساز که از آن برای کوک کردن استفاده میشود از چوب بید می باشد.
نحوه ی نواختن ساز تنبور
برای نواختن تنبور از پنج انگشت هر دست استفاده می شود. برای نوازندگی به شیوه معمول، ابتدا هر یک از انگشتان دست چپ روی یک خانه، سپس چهار انگشت پیاپی روی نیم پرده و در آخر، شست بین انگشت نشان و انگشت بزرگ تر می نشیند و همچنین برای سیمِ بم از انگشت شست استفاده می شود.
سبک های آموزشی ساز تنبور
نکات آموزشی ساز تنبور
تنبور یکی از قدیمی ترین سازهای جهان است که برخی از موسیقیدانان و تاریخ دانان معتقدند که این ساز سرچشمه ای برای ساز های زهی زخمه ای آسیایی بوده است. این ساز از اوایل دهه ۵۰ رونق بیشتری گرفت و تا قبل از آن تنبور نیز مانند دف تنها در خانه ها و یا خانقاه ها مورد استفاده قرار میگرفت.
این ساز از لحاظ وسعت صوتی، وسعت زیادی ندارد ولی به علت ساختار و قدرت اجرایی ریتم های مختلف در اقوام گوناگون ایرانی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. تنبور سازی واخوان دار است که برای افرادی که علاقمند به حالات انسانی، عرفانی و معنوی هستند جذابیت بسیار دارد. همچنین افرادی که علاقمند به موسیقی مقامی هستند قطعا این ساز انتخاب مناسبی برایشان خواهد بود.
⇐مطالعه کنید: بهترین آموزشگاه موسیقی غرب تهران
نکات خرید ساز تنبور
کاسه بدون ترک و گره
کاسه ساز در صدادهی بسیار موثر است، از این رو توجه به نکاتی مانند نداشتن ترک و گره در چوب، ضخامت دیواره کاسه و وزن آن بسیار اهمیت دارد. چوب استفاده شده در این ساز عموما چوب توت است که بسته به رنگ میوه آن صدادهی کمی متفاوت میشود. ضخامت و چگالی چوب استفاده شده در زیر و بم بودن صدای خروجی تاثیر گذار است.
دسته صاف و صیقلی
چوب استفاده شده در دسته از چوب درختان گردو، زردآلو و چنار است که در هنگام خرید به سطح صاف و صیقلی آن، نداستن ترک و گره در دسته باید بسیار توجه کرد.
صفحه روی کاسه ساز
قسمت روی کاسه که دارای بافت ظریف است، صفحه نازکی از چوب درخت گردو است و بر روی دهانه کاسه قرار می‌گیرد و در وسط یا در کنار صفحه حدود ۷ تا ۱۲ سوراخِ ۲ تا ۳ میلیمتری دارد تا موجب نرمی صدای تنبور شود. سوراخ روی صفحه بر صدای ساز تا ثیر بسزایی دارد.
نوازندگان مطرح ساز تنبور
⇐مطالعه کنید: آموزشگاه تار
اگر عکس و نام دیگر هنرمندان و اساتید در این صفحه نیامده، دلیل بر کم اهمیت بودن فعالیت ها و ارزش هنری آن ها نخواهد بود. پیشاپیش به علت محدودیت در معرفی همه ی اساتید نهایت امتنان و پوزش خود را اعلام میداریم
نتیجه گیری:
تنبور به عنوان یکی از سازهای اصیل و کهن ایرانی، نه تنها در موسیقی، بلکه در فرهنگ و آیینهای عرفانی نیز نقش مهمی ایفا میکند. صدای عمیق و روحانی این ساز، آن را به ابزاری برای بیان احساسات و حالات معنوی تبدیل کرده است. حفظ و ترویج این ساز سنتی، بخشی از تلاش برای نگهداری از میراث فرهنگی ایران است.
