آموزش موسیقی به کودکان
دوره های پیش نیاز موسیقی
تولد ایده ۱۳۹۰
درباره دوره های آموزش موسیقی به کودکان؛ پریموزیک
به قلم رضا مرادی (کارشناس موسیقی)
در سراسر دنیا و در دهه های اخیر و بعد از همه گیر شدن موسیقی در جای جای این کره خاکی، آموزش موسیقی به کودکان، رنگ و شکل متفاوت و خاص تری به خود گرفت. هنرمندان بزرگ و بنامی در مسیر تهیه و تالیف متدهای آموزشی قدرتمند و جذاب برای کودکان قرار گرفتند که در این بین میتوان به متدهای آموزشی مونته سوری، روش زولتان کدای، امیل دالکروز، کارل ارف و سوزوکی اشاره کرد که توضیحات مختصر و مفیدی در مورد هر یک از این متد خواهم داد.(البته فراموش نکنید که همه این متدهای آموزشی نسبت به جغرافیای زیست آن هنرمند طراحی شده است و قطعا در فرهنگها و ملل مختلف اگر بخواهد ورود کند باید بومی سازی شده و بخش عمده ای از نگرشهای آموزشی دوره ها دستخوش تغییر گردد)
متد آموزشی مونته سوری: سه اصل مهم در این متد آموزشی آوازخوانی/حرکات موزون(رقص) و تجربه و عمل میباشد. ایراد اساسی که به این شیوه آموزشی وارد است صرف نظر از فعالیتهای گروهی نوآموزان و توجه بیش از اندازه به مهارتهای فردی آنها میباشد.
متد آموزشی کدای: زولتان کدای توجه ویژه ای به آموزش موسیقی به صورت آکادمیک به کودکان داشت و به همین جهت شیوه های آموزشی او در اوایل دهه ۵۰ میلادی جزو واحدهای درسی کشور مجارستان شد. در این متد هم سلفژ وهم آوازخوانی جزو مهمترین مباحث آموزشی است که خالق این متد، شیوه های ابداعی نیز در انتقال مفاهیم به کودکان داشت و محیطی شاد را برای رشد بچه ها لازم میدانست و بر این عقیده بود که بچه ها بعد از آشنایی اولیه با مفاهیم سلفژ میتوانند شروع به فراگیری و نواختن ساز کنند.
متد آموزشی امیل دالکروز: در این متد آموزشی مبحث ریتم، سلفژ و بداهه نوازی اهمیت ویژه ای دارد و بنا به نگرش خاص خالق این متد خلاقیت در انتقال مفاهیم ریتم و اصطلاحا اصلاح ریتم درونی کودکان و همچنین آموزش مفاهیم اولیه سلفژ (سرایش) اهمیت ویژه ای دارند و در نهایت تشویق نوآموزان به خلق ملودی های بداهه میتواند خلاقیت هنری آنها را افزایش داده و در مسیر آموزش موسیقی به آنها بسیار مثمر ثمر واقع شود.
متد آموزشی کارل ارف: در نگرش کارل ارف به آموزش موسیقی به کودکان کشف دنیای جدید و مفاهیم اولیه و ابتدایی موسیقی بسیار مهم است. در واقع ایشان اعتقاد داشتند که در این شیوه، هدف تربیت نوازنده نیست بلکه انتقال مفاهیم موسیقایی بیشتر به صورت ناخودآگاه و گاه به صورت انتقال مهارتهای اولیه موسیقایی است. البته که آموزش مبانی ریتم هم از اهمیت ویژه ای در این شیوه آموزشی برخوردار است. از نظر خالق این متد آموزشی بداهه پردازی هم میتواند نقش مهمی را در شکوفایی استعدادهای نوآموزان ایجاد کند.
متد آموزشی شی نی چی سوزوکی: شی نی چی سوزوکی ویولونیست ژاپنی معتقد بود که توانایی موسیقایی استعداد ذاتی نیست، بلکه قابلیتی است که میتوان آن را پرورش داد. وی معتقد بود که کودکان در جذب و شبیه سازی زبان مادری توانایی بسیار بالایی از خود نشان میدهند، پس با دقت در این موضوع توانست روش نوینی را در آموزش موسیقی به کودکان ابداع کند.
شعار فلسفه متد سوزوکی: «اول شخصیت، بعد مهارت». سوزوکی میگفت: آموزش موسیقی هدف اصلی من نیست، من میخواهم شهروندانی خوب و انسانهایی متعالی تربیت کنم. اگر کودکان از بدو تولد به موسیقی خوب گوش دهند و خود نیز نحوه اجرای آنرا یاد بگیرند، اینکار باعث خواهد شد تا حساسیت، نظم و عشق و علاقه ی آنها نیز گسترش یافته و به تدریج صاحب قلبی دلپذیر شوند. اصولی که در روش سوزوکی به آن تاکید میشود: شروع زود هنگام (از ۳ سالگی)/ مشارکت والدین/ تکرار و تمرین/ گوش دادن(تربیت شنوایی)/ مشاهده (کشف و شهود) / سطوح آموزشی درجه بندی شده/ مربیان آموزش دیده/ اجرای چندین باره تا رسیدن به سطح تسلط کامل/ کار گروهی/ اجراهای عمومی، سوزوکی میگوید: «به خاطر کودکانمان به ما اجازه دهید از زمانی که در گهواره هستند به آنها آموزش موسیقی دهیم تا در آینده از ذهنی اصیل و احساس های والایی از ارزش ها و توانایی های درخشان داشته باشند»
حالا که پنج تا از مهمترین متدهای آموزشی موسیقی به کودکان آشنا شدیم بهتر است کمی در مورد متد پریموزیک صحبت کنیم.
همانطور که مستحضر هستید مبحث آموزش در تمامی مقوله ها و تمامی سطوح در کشور ما، ایرادها و اشکالات اساسی دارد که در این بین مباحث آموزش موسیقی در سطوح مختلف دچار بیماری مزمنی است که هر چه زودتر باید علاجی برای آن پیدا کرد. در این بحث که روی صحبتمان مرتبط به آموزش موسیقی به کودکان است، بیشتر به این مقوله آموزشی خواهیم پرداخت.
بنده از سال ۱۳۷۹ خورشیدی به صورت مستقیم و در جایگاههای مختلف در جریان روند آموزشی موسیقی بوده ام. گاه در کسوت معلم، گاه در کسوت منشی آموزشگاههای موسیقی، گاه در جایگاه مشاوره آموزشی، گاه در کسوت امور تبلیغاتی آموزشگاهی، گاه در کسوت فروشنده فروشگاه آلات موسیقی و گاه به عنوان مشاور و ناظر تهیه، تالیف و تولید کتابهای مرتبط با موسیقی و از سال ۱۳۹۵ به این سو هم در کسوت مدیریت آموزشگاه شخصی اینجانب. در این سالها یکی از مهمترین دغدغه های من آموزش موسیقی به کودکان بوده و هست. بعد از بررسی و مطالعه فراوان در مورد متدهای آموزشی مختلف و بررسی عملکرد آموزشگاهها و مدرسین گوناگون و مدنظر گرفتن جغرافیای زیستی و فرهنگی ایران و با علم به اینکه آموزشهای فراگیر کنونی در ایران بسیار گسسته و غالبا مبتنی بر تجربیات فردی مدرسین این امر و گاه برگزاری این کلاسها بیشتر در راستای تامین مالی آموزشگاهها بدون هیچ هدفی و نداشتن سیلابس آموزشی مدون و برگزاری دوره های به اصطلاح ارف که بسیار با شیوه اصلی این دوره فاصله دارد و هدر شدن زمان کودکان در غالب این دوره ها مبادرت به تهیه و تنظیم متد آموزشی جدیدی بنام پریموزیک نمودم. بدیهی است که کودک امروز فاصله بسیار زیادی با کودکان دهه های پیشین دارد و نیازها، عملکرد ذهنی، آموزش پذیری و فرهنگ شنیداری کودک، فرهنگ اجتماعی و تکنولوژی امروز بسیار متفاوت تر از ۵۰ سال پیش است.
قبل از تدوین و تالیف متد آموزشی پریموزیک، بیش از ۷ سال دوره مطالعاتی تدوین این متد به طول انجامید و بعد از برگزاری ساعتها جلسه با افراد مرتبط با آموزش موسیقی بالاخره از اوایل سال ۱۳۹۸ خورشیدی اقدام به برگزاری فازبندی شده این دوره ها در آموزشگاه خودمان کردیم. و در این مدت تلاشمان بر این بود که بخش عمده ای از این کاستی ها و حفره های دوره های آموزشی پریموزیک را برطرف نماییم. و خوشبختانه از ابتدای سال ۱۴۰۱ خورشیدی به مرحله فاز ۶ و مرحله نهایی برگزاری این دوره ها به صورت تمام کمال نائل آمدیم. اگر بخواهم مختصر در مورد نکات مهم و نگرشهای اصلی این دوره ها بپردازم لطفا تا پایان این متن با من همراه باشید.
استاندارد های دوره پریموزیک
دوره پریموزیک استاندارد های ویژه خود را دارد که توسط کارشناسان آموزشگاه موسیقی نیامهر پایه ریزی شده است.
در کلاس بندی دوره پریموزیک رعایت رنج سنی کودکان بسیار مهم است. دوره های پریموزیک برای سنین ۳ سال تا ۱۰ سال مناسب میباشد
در پایان هر ترم ۸ جلسه ای دوره های پریموزیک، جهت اطمینان از روند آموزشی و چگونگی انتقال مباحث هر ترم گروههای مورد نظر توسط مدیریت و سوپروایزرهای مربوطه پایش شده و به مرحله آزمون گذاشته میشوند.
در هنگام ثبت نام باید یک فرم ۴ صفحه ای را در آموزشگاه موسیقی نیامهر در مورد فرزندتان پرکنید که تلاش کرده ایم نکات مهم و اولیه خانوادگی و شخصیتی فرزند شما را که با چگونگی آموزش او در ارتباط مستقیم است دریابیم و در روند دوره ها مورد بررسی قرار دهیم.
کلاسهای پریموزیک ترجیحا به صورت گروهی برگزار میگردد که تعداد نفرات در کلاسها محدود میباشد.
تمامی دوره ها به طور کامل و دقیق به صورت جلسه ای طراحی شده. در واقع دوره های آموزشی پریموزیک دارای سیلابس آموزشی خاص و دقیق است. به طوری که مدرس آگاهی دارد که مثلا در جلسه دوازدهم چه مقوله هایی را باید تدریس کند که همه توضیحات در کتابهایی بنام کتابهای راهنمای مدرسین در اختیار آنها قرار میگیرید.
تمامی مدرسین دوره های پریموزیک بعد از گزینش های اولیه توسط مدیریت آموزشگاه موسیقی نیامهر و سوپروایزرهای مربوطه مورد امتحان و آزمایش قرار میگیرند. سپس در کارگاههای آموزشی در نظر گرفته شده از طرف آموزشگاه موسیقی نیامهر شرکت میکنند که این کارگاه ها متشکل از دوره های اولیه پداگوژی، شیوه های تدریس، فراگیری نحوه انتقال مطالب، دوره های آموزش ریتم توسط ساز کاخن، بررسی جلسه به جلسه تیتر آموزشی پریموزیک و دیگر موارد میباشد.
با ما تماس بگیرید
تجهیزات آموزشی دوره پریموزیک
کلاسهای پریموزیک به صورت هوشمند و مولتی مدیا برگزار میشود. همه کلاسها مجهز به مانیتورهای هوشمند میباشد که دروس مرتبط با هر جلسه در آنها پخش میشود(یعنی نوآموزان نتها و اتودهای تمرینی خود را در مانیتورهای بزرگ مشاهده و اجرا میکنند) تمامی کلاسها مجهز به دوربین مداربسته و ضبط صدا میباشند به جهت اینکه بتوانیم همیشه کلاسهارا تحت نظر داشته باشیم.
تجهیزات آموزشی دوره های پریموزیک کاملا خاص و یونیک میباشد.
با ما تماس بگیرید
سازهای ویژه دوره پریموزیک
ساز عمومی که در دوره های پریموزیک استفاده میشود ساز زیبای ملودیکا میباشد. همانطور که مستحضر هستید در غالب آموزش های موسیقی به کودکان از ساز بلز و بعدها از ساز فلوت ریکوردر استفاده میشد. ساز بلز در کنار سادگی و زیبایی ایرادهای اساسی به آن وارد است که میتوان به فالش (ناکوک) بودن اکثر سازهای موجود در بازار ایران، عدم درک کافی نوآموزان از مقوله دیرند یا همان کشش فرکانسی نتها و نداشتن ساختار کروماتیک اشاره کرد(یعنی تمامی فرکانسها به صورت دیاتونیک و فواصل اصلی چیده شده است). به خاطر همین امردر دوره های ارف بعد از مدتی آموزش توسط ساز بلز از ساز فلوت ریکوردر برای انتقال مفاهیم دیگر استفاده میشود. به خاطر همین موضوع در دوره های پریموزیک از همان ابتدا از ساز ملودیکا برای آموزش استفاده میشود که نوآموزان نه تنها با مفاهیم کشش صوتی نتها آشنا میشوند بلکه از همان آغاز تمامی محدوه فواصل اعم از دیاتونیک و کروماتیک زیر انگشتان آنها خواهد بود. یکی دیگر از مزایای آموزش توسط ملودیکا این است که کودک در مواجهه با مقوله ی کشش نت ها و ارزش زمانی آن ها به راحتی می تواند فهم درستی داشته باشد. چرا که این ساز توسط دمیدن در آن صدا تولید میکند، برای مثال اگر بخواهیم کشش دو ضربی را به کودک آموزش دهیم، این ساز قابلیت دارد که به بهترین شکل آموزش دهد. ساز ملودیکا در محدوده های صوتی مختلف موجود میباشد که ساز مورد استفاده در دوره پریموزیک، ملودیکا هایی است که محدوده ۳ کتاو را دارا می باشد. حمل این ساز بسیار آسان بوده و در رنگ های متنوع موجود میباشد. در ضمن صدایی که از این ساز بیرون می آید بسیار جذاب و دلنشین است. از ساز تخصصی کاخن برای انتقال مفاهیم ریتم و ریتم نوازی و همنوازی نوآموزان استفاده میشود. ساز کاخن از این جهت که تنها سازی است که نوازنده میتواند روی آن بنشیند امکانات زیادی در جهت آموزش ریتم در اختیار ما میگذارد لذا ما میتوانیم به راحتی مقوله ضرب گرفتن با پا را به بچه ها آموزش دهیم. (لازم بذکر است که نیازی به خریدن کاخن برای بچه ها برای تمرین در منزل نیست ولی والدینی که علاقه داشته باشند که این ساز را برای فرزندانشون تهیه بکنند حتما باید با مجموعه هماهنگ نمایند چون کاخن های مورد استفاده در کلاسهای پریموزیک با اندازه و طرحهای اختصاصی تهیه و تولید میشود)
با ما تماس بگیرید
تفاوت دوره پریموزیک با دوره ارف
در دوره های پریموزیک بر خلاف دوره های ارف و دیگر دوره ها، تمامی اتفاقات آموزشی و تمرینی در کلاسها به وقوع میپیوندند و حتی اگر نوآموزان در منزل تمرین نداشته باشند طبق استانداردهای دوره پریموزیک رشد خواهند کرد. چون بیس اصلی کلاس ها بر پایه تمرین و تکرارهای فراوان میباشد از اینرو آموزش کاملا در ضمیر نوآموزان نقش میبندد.
(لازم به ذکر است که کلیات موارد گفته شده تفاوت میان دوره پریموزیک با دوره های مرسوم ارف در ایران می باشد)
با ما تماس بگیرید
ویژگی های آموزشی در دوره پریموزیک
گروهنوازی در دوره های پریموزیک نقش مهمی را ایفا میکند به طوری که از همان جلسات اولیه اتودهای گروهی و همراهی طراحی و تالیف شده است. پس نوآموزان در دسته بندی های مختلف مبانی گروه نوازی و سینکرونایز را از همان جلسات آغازین فرا میگیرند.
نگاهی عمیق به مقوله آواز گروهی و خواندن دسته جمعی بچه ها یکی دیگر از ویژگی های دوره های پریموزیک میباشد. در این راستا سعی شده که تمامی ترانه هایی که بچه ها در کلاس توسط آکومپانیمان مدرسشان میخوانند برگرفته از گنجینه ترانه های زیبای ایرانی باشد و یا بخش عمده ای از این ترانه ها توسط خالق دوره های پریموزیک ملودی پردازی و ترانه سرایی شده است که در آنها هم زیبایی های موسیقی لطیف ایرانی لحاظ گشته و از لحاظ سهولت اجرا و فراگیری درجه ممتازی دارند.
نگرشی ژرف بر مقوله ریتم یکی دیگر از محسنات عالی دوره های پریموزیک میباشد. در این دورها سعی شده است که مفاهیم ریتمیک که یکی از مهمترین و تقریبا سخت ترین مقولات موسیقی میباشد به صورت کاملا حرفه ای و تخصصی به کودکان آموزش داده شود. که البته در مقوله ریتم دو عنصر ریتم و زمان رزونانسی بسیار حائز اهمیت میباشد که یک نوآموز تازه کار باید فرق و قرابت این دورا به صورت کامل فرابگیرد. لازم بذکر است که برای انتقال مفاهیم ریتم در کلاسهای پریموزیک از ساز تخصصی و جذاب و فوق العاده کاخن بهره برده ایم.
در دوره های پریموزیک مباحث سلفژ اعم از ریتم خوانی (پارلاتی) ، نت خوانی (کانتاتی) و سرایش از اهمیت ویژه ای برخوردار است به طوری که کودکان هر جلسه بخش عمده ای از زمانشان را برای آموزش این بحث از موسیقی سپری میکنند.
تمامی اتودها و تمرین های آموزشی در دوره های پریموزیک کاملا یونیک و بکر بوده و با الگوریتم خاصی طراحی و تدوین شده است.
با ما تماس بگیرید
دوره های پریموزیک فقط و فقط در آموزشگاه موسیقی نیامهر برگزار میگردد و در انحصار نیامهر میباشد
برگزاری هرگونه دوره به نام پریموزیک جعلی است.
